Ο διαβήτης είναι μια χρόνια ασθένεια που περιλαμβάνει έλλειψη παραγωγής ινσουλίνης στο πάγκρεας ή μειωμένη ευαισθησία στις επιδράσεις της μεταξύ των κυττάρων. Η ινσουλίνη είναι απαραίτητη για τα κύτταρα να προσλάβουν γλυκόζη. Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, η επίμονα υψηλή γλυκόζη αίματος προκαλεί βλάβη στα όργανα και τα νεύρα, ειδικά στα μικρά περιφερικά νεύρα που εκτείνονται στα μάτια, τα χέρια και τα πόδια. Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας και Ανθρώπινων Υπηρεσιών των ΗΠΑ, το 60-70% των διαβητικών έχουν κάποια μορφή νευρικής βλάβης (νευροπάθεια). Συχνά τα πόδια είναι τα πρώτα που εμφανίζουν συμπτώματα που σχετίζονται με τον διαβήτη, οπότε η εκμάθηση των συμπτωμάτων και ο τακτικός έλεγχός τους θα βοηθήσει στην αποφυγή μη αναστρέψιμων βλαβών και αναπηριών.
Βήματα
Μέρος 1 από 3: Αναζητώντας αλλαγές στις αισθήσεις των ποδιών
Βήμα 1. Να γνωρίζετε τυχόν μούδιασμα στα πόδια σας
Ένα από τα αρχικά και πιο κοινά συμπτώματα της περιφερικής νευροπάθειας που παρατηρούν οι διαβητικοί είναι ότι τα πόδια τους χάνουν την αίσθηση και μουδιάζουν. Μπορεί να ξεκινήσει στα δάχτυλα των ποδιών και στη συνέχεια να προχωρήσει στο υπόλοιπο πόδι και το πόδι σε κατανομή που μοιάζει με κάλτσα. Συνήθως επηρεάζονται και τα δύο πόδια, αν και η μία πλευρά μπορεί να αρχίσει πρώτη ή να είναι πιο αισθητή από την άλλη.
- Σχετικά με το μούδιασμα είναι η μειωμένη ικανότητα να αισθάνεστε πόνο από υπερβολικές θερμοκρασίες (τόσο ζεστές όσο και κρύες). Εξαιτίας αυτού, οι διαβητικοί διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να ζεματιστούν από ένα ζεστό μπάνιο ή να κρυώσουν κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
- Το χρόνιο μούδιασμα μπορεί να εμποδίσει έναν διαβητικό να γνωρίζει πότε το πόδι του έχει κοπεί, φουσκώσει ή τραυματιστεί με άλλο τρόπο. Αυτό το φαινόμενο είναι πολύ συχνό στους διαβητικούς και μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη μόλυνση του ποδιού. Μερικές φορές, η νευροπάθεια είναι τόσο άσχημη που το πόδι έχει μολυνθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν το καταλάβει το άτομο και η μόλυνση μπορεί να εισχωρήσει βαθιά στον ιστό και να επηρεάσει ακόμη και το οστό. Αυτό μπορεί να απαιτήσει μια μακρά πορεία IV αντιβιοτικών και μπορεί να είναι δυνητικά απειλητική για τη ζωή.
- Τα συμπτώματα της περιφερικής νευροπάθειας, όπως το μούδιασμα, είναι συνήθως χειρότερα τη νύχτα ενώ είστε στο κρεβάτι.
Βήμα 2. Να είστε σε εγρήγορση για μυρμήγκιασμα και αίσθημα καύσου
Ένα άλλο κοινό σύμπτωμα είναι οι δυσάρεστες αισθήσεις, όπως μυρμήγκιασμα, καρφίτσες και/ή πόνος στο κάψιμο. Τέτοιες αισθήσεις μπορεί να μοιάζουν με αυτές όταν η κυκλοφορία επιστρέφει στο πόδι σας αφού έχει «κοιμηθεί». Οι δυσάρεστες αισθήσεις, που ονομάζονται παραισθησία, κυμαίνονται από ήπιες έως σοβαρές και συνήθως δεν επηρεάζουν εξίσου και τα δύο πόδια.
- Μυρμήγκιασμα και αίσθημα καύσου συνήθως ξεκινούν στο κάτω μέρος (πέλματα) των ποδιών, αν και μπορούν επίσης να προχωρήσουν προς τα πάνω.
- Αυτές οι παράξενες αισθήσεις μπορούν μερικές φορές να μιμηθούν μια μυκητιακή λοίμωξη (πόδι αθλητή) ή ένα δάγκωμα εντόμου, αν και το διαβητικό πόδι συνήθως δεν είναι τόσο φαγούρα.
- Η περιφερική νευροπάθεια στα πόδια αναπτύσσεται επειδή υπάρχει πολύ σάκχαρο (γλυκόζη) στο αίμα, το οποίο είναι τοξικό και καταστροφικό για τις μικρές νευρικές ίνες.
Βήμα 3. Σημειώστε την αυξημένη ευαισθησία στην αφή, που ονομάζεται υπεραισθησία
Μια άλλη μεταβολή των αισθήσεων των ποδιών που αναπτύσσεται σε μια μειοψηφία διαβητικών είναι η αύξηση της ευαισθησίας στην αφή. Έτσι, αντί για μειωμένη αίσθηση και μούδιασμα στα πόδια, που είναι το πιο συνηθισμένο αποτέλεσμα, ορισμένοι διαβητικοί γίνονται υπερβολικά ευαίσθητοι ή ακόμη και υπερευαίσθητοι στο άγγιγμα. Για παράδειγμα, ακόμη και το βάρος ενός σεντονιού στα πόδια τους μπορεί να είναι ενοχλητικό για τους διαβητικούς με αυτή την κατάσταση.
- Αυτός ο τύπος επιπλοκών στα πόδια που σχετίζονται με τον διαβήτη μπορεί να μιμηθεί ή να διαγνωστεί λανθασμένα ως κρίση ουρικής αρθρίτιδας ή σοβαρή φλεγμονώδης αρθρίτιδα.
- Ο τύπος του πόνου που σχετίζεται με αυτήν την αυξημένη ευαισθησία περιγράφεται συχνά ως ηλεκτρικός χαρακτήρας ή πόνος καύσου.
Βήμα 4. Δώστε προσοχή στις κράμπες ή τους απότομους πόνους
Καθώς η περιφερική νευροπάθεια εξελίσσεται, αρχίζει να επηρεάζει τους μυς των ποδιών. Ένα από τα πρώτα σημάδια μυϊκής εμπλοκής σε έναν διαβητικό είναι οι κράμπες στα πόδια και/ή οι έντονοι πόνοι πυροβολισμού, ειδικά στα πέλματα. Οι κράμπες και οι πόνοι μπορεί να είναι αρκετά έντονοι για να αποτρέψουν έναν διαβητικό να περπατήσει και μπορεί να είναι ιδιαίτερα έντονοι τη νύχτα ενώ κοιμάστε.
- Σε αντίθεση με τις συνηθισμένες μυϊκές κράμπες όπου μπορείτε να δείτε τη μυϊκή συστροφή ή συστολή, οι διαβητικές κράμπες στα πόδια δεν είναι πάντα ορατές στο μάτι.
- Επίσης, σε αντίθεση με τις κανονικές κράμπες, οι διαβητικές κράμπες και οι πόνοι δεν βελτιώνονται ή εξαφανίζονται με το περπάτημα.
- Οι κράμπες στα πόδια και ο πόνος που σχετίζονται με τον διαβήτη μπορεί μερικές φορές να μιμηθούν και να διαγνωστούν λανθασμένα ως κάταγμα στρες ή σύνδρομο ανήσυχων ποδιών.
Μέρος 2 από 3: Αναζητώντας άλλες αλλαγές ποδιών
Βήμα 1. Προσέξτε τη μυϊκή αδυναμία
Καθώς η υψηλή γλυκόζη εισέρχεται στα νεύρα, το νερό ακολουθεί τη γλυκόζη με όσμωση και επίσης πηγαίνει στα νεύρα. Τα νεύρα διογκώνονται και χάνουν την παροχή αίματος επειδή είναι πρησμένα, οπότε πεθαίνουν λίγο. Εάν το νεύρο τροφοδοτεί έναν μυ και πεθάνει τότε ο μυς δεν παίρνει πλέον διέγερση από αυτό το νεύρο. Όταν ο μυς δεν λαμβάνει πλέον νευρική διέγερση, ατροφεί (συρρικνώνεται). Κατά συνέπεια, τα πόδια σας μπορεί να φαίνονται λίγο μικρότερα (τσαλακωμένα) και η αδυναμία μπορεί να επηρεάσει το βάδισμά σας (πώς περπατάτε) και να σας κάνει λίγο ασταθή ή ταλαντευόμενα. Το να βλέπεις μακροχρόνιους διαβητικούς να περπατούν με μπαστούνια ή σε αναπηρικά καροτσάκια δεν είναι ασυνήθιστο.
- Σε συνδυασμό με την αδυναμία στο πόδι και τον αστράγαλο, τα νεύρα που δίνουν ανάδραση στον εγκέφαλό σας για συντονισμό και ισορροπία είναι επίσης κατεστραμμένα, οπότε το περπάτημα γίνεται γρήγορα ένα πραγματικά δύσκολο έργο μεταξύ των διαβητικών.
- Η βλάβη στα νεύρα και η αδυναμία των μυών/τενόντων του αστραγάλου οδηγεί επίσης σε μειωμένα αντανακλαστικά. Ως εκ τούτου, το χτύπημα του αχίλλειου τένοντα σε διαβητικούς προκαλεί μόνο μια ασθενή απάντηση (συστροφή του ποδιού) στην καλύτερη περίπτωση.
Βήμα 2. Ελέγξτε για παραμορφώσεις στα δάχτυλα των ποδιών
Εάν οι μύες των ποδιών σας είναι αδύναμοι και το βάδισμά σας αλλάξει, πιθανότατα θα σας κάνει να περπατήσετε ανώμαλα και να ασκήσετε πρόσθετη πίεση στα δάχτυλα των ποδιών σας. Πρόσθετη πίεση και ασυνήθιστες μεταβολές του βάρους μπορεί να οδηγήσουν σε παραμορφώσεις των ποδιών, όπως τα σφυριά. Το σφυρί εμφανίζεται όταν ένα από τα τρία δάχτυλα στη μέση του ποδιού σας παραμορφώνεται στην περιφερική άρθρωση, κάνοντάς το λυγισμένο ή σαν σφυρί. Εκτός από τις παραμορφώσεις όπως το σφυρί, αυτό το ανομοιόμορφο βάδισμα και ισορροπία μπορεί να προκαλέσει σε ορισμένες περιοχές του ποδιού μεγαλύτερη πίεση από το κανονικό. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε έλκη πίεσης, τα οποία στη συνέχεια μπορούν να μολυνθούν, τα οποία μπορούν να οδηγήσουν σε μια σειρά προβλημάτων.
- Τα σφυριά μπορούν μερικές φορές να λυθούν με τον καιρό, αλλά συνήθως απαιτείται χειρουργική επέμβαση για τη διόρθωσή τους.
- Μια συχνή παραμόρφωση του μεγάλου δακτύλου του ποδιού που παρατηρείται συχνά στους διαβητικούς είναι το κότσι, το οποίο προκαλείται όταν το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού σπρώχνεται συνεχώς προς τα άλλα δάκτυλα.
- Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους διαβητικούς να φορούν παπούτσια με πολύ χώρο για τα δάχτυλα των ποδιών τους, προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος παραμορφώσεων. Οι γυναίκες, συγκεκριμένα, δεν πρέπει ποτέ να φορούν ψηλοτάκουνα αν είναι διαβητικοί.
Βήμα 3. Να είστε πολύ προσεκτικοί με τυχόν σημάδια τραυματισμού ή λοίμωξης
Εκτός από την πτώση και το σπάσιμο ενός οστού ενώ περπατάτε, η πιο σοβαρή επιπλοκή που αντιμετωπίζει ένας διαβητικός είναι ένας τραυματισμός στα πόδια τους. Λόγω της συχνά έλλειψης αίσθησης, οι διαβητικοί δεν αισθάνονται συχνά μικρούς τραυματισμούς όπως εκδορές, μικρές περικοπές, φουσκάλες ή τσιμπήματα εντόμων. Ως αποτέλεσμα, αυτοί οι μικροτραυματισμοί μπορούν να μολυνθούν και ενδεχομένως να οδηγήσουν στην απώλεια των δακτύλων των ποδιών ή ολόκληρου του ποδιού εάν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως.
- Τα οπτικά σημάδια μιας λοίμωξης περιλαμβάνουν σημαντικό οίδημα, αποχρωματισμό (κόκκινες ή γαλαζωπές αποχρώσεις) και διαρροή υπόλευκου πύου ή άλλου υγρού από την πληγή.
- Οι λοιμώξεις συνήθως αρχίζουν να μυρίζουν άσχημα μόλις η πληγή διαρρεύσει πύον και αίμα.
- Οι χρόνιοι διαβητικοί έχουν επίσης μειωμένες ικανότητες να θεραπεύονται καθώς το ανοσοποιητικό τους σύστημα είναι εξασθενημένο. Κατά συνέπεια, οι μικροτραυματισμοί παραμένουν για πολύ περισσότερο, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα μόλυνσης.
- Εάν ένας μικρός τραυματισμός μετατραπεί σε σοβαρό ανοιχτό έλκος (όπως μια μεγάλη πληγή), απαιτείται άμεσα ιατρική βοήθεια.
- Συνιστάται στους διαβητικούς να ελέγχουν το κάτω μέρος των ποδιών τους μία φορά την εβδομάδα περίπου και ο γιατρός τους να διενεργεί στενή επιθεώρηση των ποδιών τους σε όλους τους ελέγχους.
Μέρος 3 από 3: Αναζητώντας άλλα σημάδια νευροπάθειας
Βήμα 1. Αναζητήστε παρόμοια συμπτώματα στα χέρια σας
Αν και η περιφερική νευροπάθεια αρχίζει συνήθως στα κάτω άκρα, συγκεκριμένα στα πόδια, επηρεάζει επίσης τελικά τα μικρότερα περιφερικά νεύρα που νευρώνουν τα δάχτυλα, τα χέρια και τα χέρια. Ως εκ τούτου, να είστε προσεκτικοί σχετικά με τον έλεγχο των χεριών σας για τα προαναφερθέντα πιθανά συμπτώματα και επιπλοκές του διαβήτη.
- Παρόμοια με την κατανομή των συμπτωμάτων του διαβητικού ποδιού που μοιάζει με κάλτσα, οι επιπλοκές στα άνω άκρα προχωρούν με μοτίβο που μοιάζει με γάντι (από τα χέρια και στη συνέχεια από τα χέρια).
- Τα συμπτώματα που σχετίζονται με τον διαβήτη στα χέρια μπορεί να μιμηθούν ή να διαγνωστούν λανθασμένα ως σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα ή νόσο Raynaud (αρτηρίες που στενεύουν περισσότερο από το κανονικό όταν εκτίθενται σε χαμηλές θερμοκρασίες).
- Είναι πολύ πιο εύκολο να ελέγχετε και να γνωρίζετε τα χέρια σας σε τακτική βάση σε σύγκριση με τα πόδια σας, επειδή τα πόδια σας συχνά περικλείονται σε κάλτσες και παπούτσια.
Βήμα 2. Ελέγξτε τον εαυτό σας για σημάδια αυτόνομης νευροπάθειας
Το αυτόνομο σύστημα περιλαμβάνει τα νεύρα που ελέγχουν αυτόματα τον καρδιακό ρυθμό, την ουροδόχο κύστη, τους πνεύμονες, το στομάχι, τα έντερα, τα γεννητικά όργανα και τα μάτια σας. Ο διαβήτης (υπεργλυκαιμία) μπορεί να επηρεάσει αυτά τα νεύρα και να προκαλέσει μια ποικιλία επιπλοκών, όπως: αυξημένος καρδιακός ρυθμός, υπόταση, κατακράτηση ούρων ή ακράτεια, δυσκοιλιότητα, φούσκωμα, απώλεια όρεξης, δυσκολία στην κατάποση, στυτική δυσλειτουργία και κολπική ξηρότητα.
- Η ανεξέλεγκτη εφίδρωση (ή η πλήρης έλλειψη εφίδρωσης) στα πόδια ή σε άλλα μέρη του σώματος είναι σημάδι αυτόνομης νευροπάθειας.
- Η εκτεταμένη αυτόνομη νευροπάθεια προκαλεί τελικά δυσλειτουργία οργάνων, όπως καρδιακές παθήσεις και νεφρική ανεπάρκεια.
Βήμα 3. Να είστε σε εγρήγορση για αλλαγές στην όρασή σας
Τόσο οι περιφερειακές όσο και οι αυτόνομες νευροπάθειες επηρεάζουν τα μάτια, όπως και η καταστροφή των μικρών αιμοφόρων αγγείων λόγω τοξικότητας στη γλυκόζη. Εκτός από την ανησυχία για μόλυνση και πιθανό ακρωτηριασμό ποδιών/ποδιών, η τύφλωση είναι συχνά ο μεγαλύτερος φόβος των διαβητικών. Οι επιπλοκές των ματιών που σχετίζονται με τον διαβήτη περιλαμβάνουν δυσκολία προσαρμογής σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού, θολή όραση, υγρά μάτια και σταδιακή μειωμένη οπτική οξύτητα που οδηγεί σε τύφλωση.
- Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια επηρεάζει τα αιμοφόρα αγγεία του αμφιβληστροειδούς του ματιού και είναι η πιο κοινή αιτία απώλειας όρασης μεταξύ των διαβητικών.
- Στην πραγματικότητα, οι ενήλικες διαβητικοί έχουν 2-5 φορές περισσότερες πιθανότητες από αυτούς χωρίς διαβήτη να αναπτύξουν καταρράκτη.
- Η διαβητική νόσος των ματιών αυξάνει επίσης τον κίνδυνο εμφάνισης καταρράκτη (θόλωση του φακού) και γλαύκωμα (αυξημένη πίεση και κατεστραμμένο οπτικό νεύρο).
Συμβουλές
- Εάν έχετε διαβήτη, ακόμη και αν είναι υπό έλεγχο με φάρμακα, θα πρέπει να ελέγχετε τα πόδια σας για σχετικές επιπλοκές σε καθημερινή βάση.
- Εάν παρατηρήσετε κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα, κλείστε ραντεβού με τον οικογενειακό σας γιατρό ή τον ειδικό για τον διαβήτη για να τα ελέγξετε.
- Κόψτε τα νύχια σας σε τακτική βάση (κάθε μία ή δύο εβδομάδες) ή επισκεφθείτε τον ποδίατρο σας εάν φοβάστε ότι μπορεί να τραυματίσετε τα δάχτυλα των ποδιών σας.
- Να φοράτε πάντα παπούτσια και κάλτσες ή παντόφλες στο σπίτι. Μην πηγαίνετε ξυπόλητοι και μην φοράτε πολύ στενά παπούτσια - αυξάνουν τον κίνδυνο φουσκάλων.
- Εάν έχετε διαβήτη, μπορεί να παρατηρήσετε ότι τα πόδια σας ιδρώνουν περισσότερο και φαίνονται λαμπερά. Αλλάξτε σε στεγνές κάλτσες πιο συχνά, αν συμβαίνει αυτό.
- Πλένετε τα πόδια σας κάθε μέρα με ζεστό (όχι ζεστό) σαπουνόνερο. Τα ξεπλένουμε καλά και τα σκουπίζουμε (μην τα τρίβουμε). Φροντίστε να στεγνώσετε καλά ανάμεσα στα δάχτυλα των ποδιών.
- Εξετάστε το ενδεχόμενο να μουλιάζετε συχνά τα πόδια σας σε λουτρό με αλάτι. Απολυμαίνει το δέρμα σας και μειώνει τον κίνδυνο βακτηριακών λοιμώξεων.
- Τα ξηρά πόδια μπορούν να σπάσουν και να προκαλέσουν πληγές πίεσης, οπότε φροντίστε να διατηρείτε τα πόδια σας ενυδατωμένα. Χρησιμοποιήστε λοσιόν ή βαζελίνη σε ξηρές περιοχές ως λίπανση, αλλά μην χρησιμοποιείτε κανένα ανάμεσα στα δάχτυλα των ποδιών σας.
Προειδοποιήσεις
- Η χρήση λοσιόν ανάμεσα στα δάχτυλα των ποδιών σας μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη μύκητα.
- Εάν έχετε περιοχές μαύρου ή πράσινου χρώματος σε οποιοδήποτε μέρος των ποδιών σας, επικοινωνήστε αμέσως με το γιατρό σας καθώς μπορεί να είναι σημάδι γάγγραινας (ιστικός θάνατος).
- Εάν εμφανίσετε πόνο στο πόδι ή πληγή που δεν επουλώνεται, επισκεφθείτε αμέσως το γιατρό σας.
